Wśród osób związanych ze Lwowem postać Witolda Szolgini jest bardzo dobrze znana. Szolginia - urodzony we Lwowie architekt był popularyzatorem wiedzy o swoim rodzinnym mieście. Po 1989 roku prowadził radiowe pogadanki o Lwowie, opublikował też liczącą 8 tomów osobistą monografię „Tamten Lwów” (niedawno ukazało się jej wznowienie). "Absolutny rebe. W sprawach lwowskich nieomylny" - pisał o nim scenarzysta Jerzy Janicki.
Poeta bałaku
Szolginia był również poetą-amatorem: pisał wiersze w "bałaku", czyli w gwarze lwowskiej. I tutaj zaczyna się wątek bytomski. W czasach PRL władze raczej nie pozwalały na pisanie o Lwowie. Dość wspomnieć, że w wydanych w 1980 roku monumentalnych "Dziejach kultury polskiej" profesora Bogdana Suchodolskiego nazwa Lwów nie padła ani razu. Szolgini udało się wydać wspomnieniową książkę "Dom po żelaznym lwem", ale na druk swoich lwowskich wierszy nie miał szans. Poruszał w nich przecież m.in. wątki patriotyczne.
Mieszkającemu w Warszawie Szolgini postanowił pomóc Waldemar Markowski - mieszkający w Bytomiu przedsiębiorca budowlany. Markowski urodził się we Lwowie w 1938 roku. Po zakończeniu wojny jego rodzina, wraz z dziesiątkami tysięcy wysiedleńców ze Lwowa, przyjechała na Górny Śląsk. Osiedli w Bytomiu. Waldemar Markowski mieszkał przy ul. Oświęcimskiej, ukończył Budowlankę. Najpierw pracował w Miejskim Zarządzie Budynków Mieszkalnych. Potem założył własną firmę budowlaną. Dzięki tej działalności mógł zostać sponsorem (jakbyśmy to powiedzieli) wydania lwowskich wierszy Szolgini.
List ze szpitala
W 6 tomie "Tamtego Lwowa" zatytułowanym "Rozmaitości" (część Arcylwowianie", wyd. 1997) Szolginia zawarł poświęcony Markowskiemu rozdział pod tytułem "Dobrodziej". Wspomina w nich jak obaj się poznali: "Otrzymałem pewnego dnia list od zupełnie nieznanego mi pana, przebywającego wówczas w jednym z wrocławskich szpitali. W liście tym autor zwierzył mi się, że kiedy jego cierpienia związane z kilkoma poważnymi chorobami szczególnie się nasiliły, a i przedłużający się pobyt w szpitalu stawał się dla niego coraz uciążliwszy pod względem psychicznym - jego koledzy, dla przyniesienia mu ulgi w coraz trudniejszym znoszeniu przez niego owej szpitalnej niedoli, dostarczyli mu plik odpisów różnych moich bałakowych wierszy, od dawna krążących wśród lwowian po całym kraju. Zostało to podyktowane tym, że ów ciężko chory był również z pochodzenia lwowianinem. Moje wiersze ciężko udręczonemu choremu przyniosły jakoby widomą ulgę w cierpieniach zarówno fizycznych, jak i psychicznych. O tym właśnie pragnął mnie powiadomić w swoim liście, zapewniając w nim też, że gdy tylko opuści szpital, to w dowód wdzięczności dla mnie za to, co dla niego moimi lwowskimi w treści wierszami pośrednio uczyniłem – wyda mi ich cały zbiór."
Szolginia przyznaje, że o liście szybko zapomniał i nie wziął obietnicy poważnie. Niemniej po kilku miesiącach autor listu zjawił się w warszawskim mieszkaniu pisarza. Był to Waldemar Markowski z Bytomia. Wziął maszynopisy i wydał! Tom wierszy nosił tytuł "Krajubrazy syrdeczny". Był rok 1986. Markowski załatwił drukarnię w Tarnowskich Górach, który nakład "wypuściła" potajemnie jako tzw. fuchę. Książki wydane w nakładzie 100 egzemplarzy pięknie oprawił inny bytomianin pochodzący ze Lwowa - Wacław Tomaszewski, właściciel zakładu introligatorskiego przy ul. Piłsudskiego (wówczas Wolności).
Zmylić Służbę Bezpieczeństwa
Waldemar Markowski zachował jednak ostrożność - w tamtych czasach wszystkie wydawnictwa podlegały cenzurze. Oczywiście istniały wydawnictwa podziemne - tzw. drugoobiegowe, związane z opozycją i nielegalnie działającą Solidarnością, ale Markowski wybrał inne wyjście. Tom wierszy podpisany był nie nazwiskiem autora, ale jego pseudonimem: Tolu z Łyczakowa. A książkę opatrzoną fałszywą informacją edytorską: "Wydrukowało Koło Lwowian – Londyn, w ilości 70 szt.,1984 r.”. To miało "zmylić" funkcjonariuszy Służby Bezpieczeństwa.
W podobny sposób w lutym 1988 roku Waldemar Markowski wydał kolejną książkę z poezjami Szolgini - "Kwiaty Lwowskie". Tytuł tego dzieła nawiązywał oczywiście do poematu "Kwiaty polskie" Juliana Tuwima.
Waldemar Markowski chorował na serce, przeszedł zawały i operację by-passów. Zmarł w kwietniu 1988 roku. W czasie jego pogrzebu na cmentarzu Mater Dolorosa mowę pożegnalną wygłosił Witold Szolginia. W setną rocznicę urodzin Szolgini na kamienicy w której mieszkał w Warszawie odsłonięto poświęconą mu tablicę pamiątkową. Szolginia nazwał Waldemara Markowskiego dobrodziejem i pamięć o nim utrwalił w swojej książce,
Komentarze